Po konkursu Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, čačanski Institut za voćarstvo dobio je finansijska sredstva i počeo da realizuje četiri projekata iz oblasti zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta, dva od značaja za Republiku Srbiju i dva za lokalne samouprave. Nacionalni projekti su u vezi sa ispitivanjem zemljišta na području Zlatiborsko-mačvanskog i Rasinsko-topličkog-nišavskog upravnog okruga, na području 36 gradova i opština.
– Ciljevi projekata su utvrđivanje kvaliteta zemljišta i njihove plodnosti, kao i evidentiranje mogućnosti gajenja različitih vrsta voćaka na njima. Svedoci smo da u poslednje vreme poljoprivredni proizvođači zasnivaju zasade različitih vrsta voćaka na površinama koje imaju pogodne uslove, ali i na onima koje nemaju. Merama koje mi sprovodimo, odnosno analizom zemljišta, sagledavajući i ostale agroekološke uslove gajenja, kasnije možemo da ukažemo na pogodnosti određenih područja za gajenje pojedinih vrsta voćaka. Takođe, sagledavanje svih karakteristika kasnije će moći da bude osnova za druge analize i mere koje će sprovoditi, kako proizvođači, tako i lokalne samouprave, ili Ministarstvo poljoprivrede. Područje studijsko-istraživačkog projekta je jako raznoliko u pogledu pedološkog sastava, drenažnih klasa, klimatskih uslova, starosti terena i zahteva kompleksno sagledavanje svih uticaja na zemljište, kako bi se pristupilo odgovornom sprovođenju priprema i načinu realizacije mera uređenja zemljišta. Zahtevi pojedinih vrsta voćaka za gajenje su različiti i zahtevaju različit pristup u stručnom i tehničkom smislu. Realizacijom ovog projekta biće stvorena osnova za sagledavanje stanja zemljišta i njegove osnovne plodnosti, koja može doprineti budućoj rejonizaciji voćarske proizvodnje – objašnjava dr Mira Milinković, rukovodilac projekta. Prema njenim rečima, pored ovih projekata, u protekle dve godine realizovana su i dva projekta od nacionalnog značaja u još četiri upravna okruga.
Lokalne samouprave koje su izrazile interesovanje za realizaciju projekata su Čajetina i Bajina Bašta. Rezultate projekta mogu koristiti poljoprivredni proizvođači na čijim parcelama je izvršeno uzorkovanje, lokalne samouprave i resorno ministarstvo za sagledavanje plodnosti zemljišta ispitivanog područja.
Pored realizacije projekata o ispitivanju kvaliteta zemljišta, Institut za voćarstvo je potpisao ugovor sa Ministarstvom poljoprivrede i za projekat koji će imati za cilj rejonizaciju voćarske proizvodnje na području Republike Srbije.
– U većini zemalja koje se ozbiljno bave voćarskom proizvodnjom rejonizacija je davno urađena. Ministarstvo poljoprivrede je ove godine prepoznalo potrebu da se to uradi i na području Srbije, odnosno da finansijski podrži realizaciju ovog projekta. Pored Instituta za voćarstvo, u realizaciji učestvuju i novosadski i beogradski Poljoprivredni fakultet. Područje rada našeg Instituta jeste rejonizacija voćarske proizvidnje u centralnoj i zapadnoj Srbiji. Realizacija projekta će trajati tri godine, s obzirom na to da je reč o izuzetno velikom i ozbiljnom poslu. Cilj je da na osnovu kvaliteta zemljišta, klimatskih činilaca i zahteva pojedinih vrsta voćaka, odredimo gde pojedine vrste mogu najbolje ispoljiti genetske predispozicije, dati najbolji kvalitet plodova, najveći prinos i ekonomski efekat – objašnjava dr Milan Lukić, direktor Instituta za voćarstvo.
Direktor podseća da se u Srbiji sve vrste voćaka gaje gotovo svuda i bez strateškog cilja, upravo zbog toga što su proizvođači u zavisnosti od cene plodova, ili ekonomske opravdanosti pojedinih voćaka prepoznali svoj interes. Problem može biti što ne “ulaze” u struku i zahteve pojedinih vrsta voćaka, odnosno što ne razmišljaju o tome da li je moguće gajenje na području na kome oni žele.
– To je realna situacija koja u Srbiji postoji već nekoliko godina. Pojedine vrste vrlo zahtevnih voćaka, kao što su kajsije ili maline, gaje se čak i na područjima gde ne postoje ni minimalni uslovi kada je reč o kvalitetu zemljišta, ili klimatskim činiocima. Naš zadatak je da u naredne tri godine najpre sagledamo zemljišne karakteristike, hemijske, mehaničke i klimatske činioce. Upravo projekti koje smo mi ili druge institucije realizovali u toku ove ili prethodnih godina dobra su osnova za projekat rejonizacije, a na osnovu njega preporučićemo voćarima na kom području je najbolje gajiti pojedine vrste voćaka. Takođe će biti urađene karte koje će jasno odslikavati područja Republike Srbije na kojima je najpogodnije gajiti jabuku, malinu, krušku, trešnju, višnju ili neke druge vrste voćaka. Tokom treće godine realizacije projekta uradićemo i kartu područja sa odgovarajućim sortama pojedinih voćaka. Naravno, i pored naših preporuka, na svom imanju proizvođači mogu gajiti ono što oni hoće, ali na sopstveni rizik – naglašava direktor Milan Lukić i dodaje da će ovaj projekat biti dobra platforma za Ministarstvo poljoprivrede da subvencioniše voćarsku proizvodnju upravo na onim područjima na kojima je struka rekla da su najpovoljniji uslovi za njihovo gajenje.
Vrednost projekata za ispitivanje zemljišta je 17 i po miliona, a projekta rejonizacije čija će realizacija trajati tri godine osam miliona dinara.
- R.
