PREDAVANJE SRPSKOG ARHEOLOŠKOG DRUŠTVA U NARODNOM MUZEJU
Ugrožavanje arheološkog nasleđa u Srbiji je poslednjih godina sve primetnije. Divlji tragači, koji svojim aktivnostima direktno uništavaju arheološko nasleđe najvidljivije su i najčešće spominjani kao vinovnici devastacije arheološke baštine. Sagledavajući trenutnu situaciju, Srpsko arheološko društvo, kao reprezentativno Udruženje u kulturi za oblast nepokretnog kulturnog nasleđa, u saradnji sa Narodnim muzejom u Čačku, odlučilo se za pokretanje projekta „Podizanje svesti o značaju arheološkog nasleđa“. Projekat finansira Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije. Partneri na projektu su i muzeji u Pirotu, Toplici, Šapcu, Paraćinu, Petrovcu na Mlavi i Obrenovcu.
-Namera je da kroz saradnju sa donosiocima odluka i stručnim službama lokalnih samouprava započne šira kampanja podizanja svesti o značaju očuvanja arheološkog nasleđa. Smatramo da se podizanjem svesti o značaju očuvanja arheološke baštine, upoznavanjem sa propisima i procedurama, kao i kroz ukazivanja na dobre i loše primere delovanja lokalnih samouprava, u znatnoj meri može popraviti odnos šire zajednice prema arheološkom nasleđu – rekla je direktorka čačanskog Muzeja Delfina Rajić.
Predavanje je krajem oktobra održao dr Adam Crnobrnja, predsednik Srpskog arheološkog društva, koji je tom prilikom podsetio na zakonsku regulativu kojom je uređena ova oblast nauke i kulture, navodeći sve faze istraživanja, počev od rekognisciranja terena, geofizike, iskopavanja, obrade materijala, do analize podataka i materijala i njihove prezentacije. Crnobrnja je istakao da se arheologija ne bavi samo prikupljanjem predmeta zbog njihove raritetnosti, estetske ili tržišne vrednosti, već da su arheološka istraživanja „kompleksan proces tokom koga se prikupljaju razni uzorci materijalnih ostataka , pomoću kojih se rekonstruiše način života u prošlosti. Zbog toga svako oštećenje celovitosti lokaliteta dovodi do gubitka informacija o životu naših prethodnika, što neminovno umanjuje količinu podataka i mogućnosti za proučavanje prošlosti.“
Arheološko nasleđe je neobnovljivi resurs i pripada svim građanima Srbije. Svaki arheološki nalaz se po Zakonu o kulturnim dobrima, koji reguliše i oblast arheologije, mora prijaviti nadležnom Zavodu, Muzeju ili MUP-u. Ne postoji legalno arheološko istraživanje bez dozvole Ministarstva, a istraživanja mogu obavljati samo naučne i institucije zaštite kulturnih dobara. Muzeji ne mogu davati “dozvolu” za traganje i arheološko istraživanje fizičkom licu, a ilegalno traganje je krivično delo kažnjivo zatvorom. Krivičnu prijavu za ilegalna arheološka istraživanja može podneti i lokalna samouprava. Dobrim planiranjem i rukovođenjem, arheološko nasleđe može biti važan deo održivog razvoja, istakao je dr Adam Crnobrnja i ukazao na mogućnosti delovanja lokalnih samouprava na planu podizanja svesti i zaštite arheoloških lokaliteta na svojim područjima.
Zorica Lešović Stanojević
