MRAČNE PORODIČNE TAJNE
O predstavi „Avgust u okrugu Osejdž“ po tekstu Trejsi Letsa, režija, Ljiljana Todorović u izvođenju Ateljea 212, Dom kulture, utorak 25. april
Piše: Dušan Darijević
Drama „Avgust u okrugu Osejdž“, američkog dramskog pisca srednje generacije, Trejsi Letsa (1965), dožvela je veliki uspeh odmah po postavljanju na scenu (Čikago, 2007, Brodvej). Pisac je za dramu dobo 2008. Pulicerovu nagradu, a komad je doživeo planetarni uspeh sa filmskom adaptacijom teksta i čuvenim glumicama (Meril Strip i Džulija Roberts, koje tumače glavne protagonistkinje).
Drama o komplikovanim međuljudskim, ljubavnim i porodičnim odnosima, koja se odvija jednog avgusta u malom američkom gradiću u tumačenju mlade rediteljke Ljiljane Todorović, poreklom Čačanke, stiže na scenu Ateljea 212, 2014. zahvaljujući prevodu glumice Milice Mihailović, koja u predstavi i tumači jednu od uloga.
Nemamo u Čačku priliku često da gledamo jednu kompletnu predstavu, vrhunskog, svetskog, savremenog dramskog teksta u tumačenju mlade i darovite rediteljke, u izvođenju velikog ansambla sa pregršt suptilnih glumačkih kreacija uz vrhunsku, adekvatnu scenografiju, ali i sve ostale prateće pozorišne elemente, važne za uspešnu realizaciju jednog tetarskog poduhvata.
Priča o porodici Veston, ambijent u koji je smeštena sudbina jednog okoštalog i zatvorenog sistema američke provincije u kome pojedinac u svom bliskom okruženju, može samo da propada i truli, može od svega toga na neko vreme i da pobegne, ali od sebe i svoje sudbine ne može. Sve je to vrlo blisko i prosečnom srpskom gledaocu, koji se lako prepoznaje u košmaru malograđanštine, porodične mržnje, nikad zadovoljene potrebe za pažnjom i ljubavlju, neutaženih strasti, nerazmrsivih odnosa unutar porodice, sitnih pakosti, osveta. Sve strasti gotovo pršte nakon porodičnog okupljanja posle nestanka oca porodice Beverlija, a kasnije i otkrića njegovog mrtvog tela i sahrane. Na okupu je čitava porodica Veston: supruga, tri ćerke i nihove porodice. Kao i na srpskim daćama i u nekoj dubokoj američkoj provinciji to je prilika da se na svetlo dana izliju sve porodične istine i laži, duboko prikrivane i skrivene u čemeru provincijske učmalosti. Da li je moguće zloupotrebljavati istinu i koja je cena za to? Šta se sve krije iza tideset godina braka „nadrndanog“ Beverlija, pisca, dugo bez pravog motiva za pisanje, stalno natopljenog alkoholom i očajem, koji jednog dana tek tako nestaje i njegove supruge Vajolet (fantastične Dare Džokić), žene obolele od raka i gotovo poludele od lekova koji joj ublažavaju bol? Nestanak i smrt oca su povod da se oko majke okupi ceo ženski deo porodice u pratnji svojih porodica. Prava retkost na našim scenama i potpuni izazov za ženski deo ansambla je mogućnost tumačenja velikog broja odlično napisanih ženskih likova, koji dominiraju dešavanjima na sceni, a muški deo samo doprinosi tome, diskretno i osobeno. Sve što se događa na sceni duboko se tiče svih nas i sukob generacija i bolni trenutak otkrivanja porodičnih tajni i čudan spoj ljubavi i mržnje između sestara, ali i majke i ćerki. Svi likovi su tragični na svoj način. Iz mrske kuće koja bolno podseća na sve porodične i lične traume se može pobeći, od sebe nikako. Nije za džabe Trejsi Lets, pisac komada proglašen naslednikom Judžina O’Nila. Zanimljivo je koliko se u ovakvom kontekstu u tumačenju propasti savremene porodice pronalaze i naši glumci/glumice, ali i publika. Dinamika dešavanja, odnosi između aktera i nadograđen na srpski način, crni aglosaksonski humor, daje krila razigranim sestrama Veston u tumačenju briljantnih glumica, pre svega Anite Mančić, jedne od trenutno najboljih srpskih glumica, ali i ubedljivih i autentičnih Milice Mihailović, Jelene Đokić i mlade Jelene Petrović. Njima nije ni tri sata, koliko predstava traje, bilo previše da pokažu bogatstvo svog talenta i posebnog glumačkog izraza.
Publika ih je zdušno, kao i muški deo ansambla pozdravila na kraju predstave i otišla kući ispunjena svetom žena, porodičnih odnosa, koji lako brišu sve granice, kada je u pitanju dobar, univerzalan dramski tekst, odlična gluma i dobra režija koja diskretno povezuje sve pozorišne elemente, tako da publika lako dostiže katarzu i odlazi sa uverenjem da probleme koje sa godinama nosi, nisu samo njihovi i da sve to podjednako muči i ljude u nekom tamo Osejdžu i ovde u Šumadiji. Bez porodice se ne može nikako živeti i pored one čuvene misli slavnog Andre Žida: PORODICO JA TE MRZIM.
