Iako nemaju formiran lokalni Savet za populacionu politiku, nadležni u Opštini Lučani ulažu maksimalne napore da u čitavom dragačevskom kraju stvore bolje uslove za podizawe dece, kako bi se roditelji što češće odlučivali za roditeljstvo. Opština Lučani se prostire na površini od 454 kilometra kvadratnih (stanovništvo je grupisano u 36 naselja, a administrativno postoji 38 mesnih zajednica). Prema poslednjem popisu stanovništva, ima 20.897 stanovnika. Prema podacima nadležnih opštinskih službi i Centra za socijalni rad, broj stanovnika u Opštini Lučani iz godine u godinu opada, a osnovni razlog za to je ekonimski faktor. Većina stanovnika živi na seoskom području, a dva naseljena mesta (Lučani i Guča) su ustrojena kao varošice. U 2017. godini je na području ove opštine rođeno 151 dete, dok je umrlo 373-je ljudi. Prirodni priraštaj je negativan i na 1.000 stanovnika iznosi -11,7. Prosečna starost stanovništva je 46,8 godina. Opština Lučani ima 7.302 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,9. Seosko stanovništvo se u velikoj meri smanjuje, posebno u brdsko-planinskom području, migrira u doline reka, unutar granica opštine, a kreće se i prema većim urbanim centrima. Zbog nemogućnosti upošljavanja i lošeg životnog standarda, sve više mladih ljudi odlazi u veće gradove ili inostranstvo.
Kako navodi zamenik predsednika opštine Miloš Jovičić, demografska slika Opštine Lučani nije ništa bolja nego u brojnim drugim lokalnim samoupravama na području Srbije, koje se već godinama suočavaju sa padom nataliteta i imaju negativan prirodni priraštaj, pa bi upravo zbog toga u narednom periodu više pažwe trebalo posvetiti merama populacione politike.
– I u našoj opštini postoji taj negativan trend, kada je reč o stopi nataliteta. Ipak, postoje blagi pomaci na bolje, na godišwem nivo na našem području se rodi između 130 i 140 beba, ali, na žalost, mnogo više nam stanovnika umire, tako da i dalje imamo negativan prirdni priraštaj. Kao i u mnogim drugim sredinama, mladi odlaze na školovawe i retko se vraćaju u rodni kraj, što je sastavni deo savremenog života. Osim ekonomskih razloga, nedostatka posla i migracija, smatram da je na ovakvu demografsku sliku dragačevskog kraja presudno uticao i ubrzani tempo života, kao i čiwenica da su žene u današwem društvu daleko opterećenije. Pored porodičnih obaveza i kućnih poslova, imaju i zaposlewe, a svi znamo da teret odgajawa dece pretežno nose one. Sve u svemu, svi mi danas daleko drugačije funkcionišemo, najpre pokušavamo da dosegnemo neke sopstvene ciljeve – da se zaposlimo nakon školovawa, rešimo stambeno pitawe, što zahteva prilično vremena i novca, pa tek nakon toga dolazi na red zasnivawe porodice. Pomerene su granice ulaska u bračnu zajednicu, a samim tim i rađawe dece. Kada u svemu kasnimo, najčešće se opredeljujemo za samo jedno dete. Nekada i biološki sat odradi svoj posao, tako da je loša demografska slika odraz svih navedenih okolnosti – rekao je za „Čačanski glas“ zamenik predsednika opštine Jovičić.
Opština Lučani je prepoznatljiva po primeru dobre prakse, koji se dosta dugo neguje u ovoj lokalnoj zajednici, a reč je o novčanoj podršci za svako novorođeno dete, koja iznosi 30 hiljada dinara i predstavlja dragocenu pomoć roditeljima.
– Ova mera populacione politike je u posledwih deset godina na snazi. Zadržali smo je i dalje, jer smatramo da ona predstavlja izuzetno lep gest i vid podrške roditeljima, koji sa dolaskom novog člana porodice u samom startu imaju pojačane izdatke, tako da im u takvim okolnostima dobro dođe svaki dinar. Bili smo jedna od prvih lokalnih samouprava koja je ovakav vid podrške roditeljstvu uvela u praksu. Imali smo i prijeme za roditelje i bebe jednom mesečno, ali smo kasnije shvatili da na te skupove uglavnom dolaze majke i očevi, dok deca ostaju kući, naravno sa razlogom – vrlo često zbog wihove osetljivosti i lošijih vremenskih uslova. Upravo zbog toga smo i odustali od organizovawa svečanih prijema, ali smo zadržali praksu da iz opštinskog buxeta izdvajamo sredstva podrške za svako novorođenče – rekao je Jovičić.
Uprkos brojnim problemima koje su imali zbog učestalih poplava tokom prethodnih godina, nadležni u lokalnoj samoupravi su nastojali da značajna sredstva usmere na izgradwu putne i komunalne infrastrukture, kako bi poboljšali uslove života, kako u Lučanima i Guči, tako i na području seoskih mesnih zajednica.
– Iako nemamo mnogo mera koje su direktno usmerene na pospešivawe rađawa, to činimo na indirektan način, kroz ulagawa u putnu infrastrukturu, vodovodnu i kanalizacionu mrežu, što zanačajno unapređuje uslove života u dragačevskom kraju. U ovoj godini će seoske mesne zajednice dobiti više od 90 kilometara asfaltiranih puteva. Privodimo kraju i izradu projekta za vodovod i kanalizaciju za Kaonu, Milatoviće, Gorčiće, Viču i Kotražu, tako da se nadamo da će realizacija planiranih investicija u ovoj godini značajno uticati da se mladi ljudi odluče da ostanu u rodnom kraju i ovde zasnuju svoje porodice. I program mera podrške poljoprivredi je uglavnom usmeren ka mlađoj populaciji. Pokušavamo da kroz različite vrste podsticaja pomognemo mladima da unaprede svoju poljoprivrednu proizvodwu, kako bi ostali na svojim ogwištima. Imamo veoma interesantne programe za poljoprivredu. Osim za oblast voćarstva i stočarstva, mladi ljudi su veoma zainteresovani za pčelarstvo. Imamo i program „Zasad za zajednicu“, koji sprovodimo zajedno sa švajcarskom opštinom Colikon, u kome prioritet imaju mladi bračni parovi sa više dece, a bez stalnog zaposlewa. Oni dobijaju sadnice jagode i maline, sisteme za navodwavawe i protivgradne mreže za površinu od 20 ari, kao i kompletnu stručnu pomoć. Sve navedene investicije i mere predstavljaju naš način borbe da pospešimo rađawe i poboljšamo demografsku sliku naše opštine – objasnio je Jovičić.
Kao neki vidljiviji pomak na putu poboljšawa demografske slike, naš sagovornik navodi čiwenicu da na području Opštine Lučani ima sve više porodica sa troje dece i to pretežno u seoskim sredinama, što je za svaku pohvalu.
– U narednom periodu planiramo da intenzivnije radimo na daljem infrastrukturnom opremawu seoskih mesnih zajednica. Planirali smo, takođe, da u ovoj godini određena sredstva uložimo u izgradwu dečjih igrališta u Lučanima i Guči, ali su nas posledice poplava i grada sprečile u tome. Novac smo preusmerili na sanaciju posledica poplava. Aktivno radimo i na proširewu kapaciteta vrtića, imamo već završen projekat za proširewe vrtića u Guči. Investicija iznosi oko devet miliona dinara, deo sredstava smo dobili od Ministarstva bez portfelja, zaduženog za demografiju i populacionu politiku. Privodimo kraju i završetak projekta za dogradwu vrtića u Lučanima, tako da ćemo biti u prilici da značajno proširimo kapacitete predškolskih ustanova. Intenzivno radimo i na realizaciji predškolskih programa u seoskim sredinama. U Kotraži već imamo jedno mešovito odeljewe dece, koje ne obuhvata samo predškolce. Mnogo je značajno da se i na seoskom području deca što ranije uključe u ovakve i slične programe – navodi Jovičić i istovremeno dodaje da službe Opštinske uprave redovno prate konkurse, kako bi aplicirale za državna sredstva namewena stvarawu boljih uslova i povoljnije klime za rađawe više dece.
V. Stepanović
