EKOLOŠKO OGLEDALO
Kancelarija za ekologiju u Opštini Gornji Milanovac je osnovana još 2004. godine, a od 2016. je izdvojena kao posebna organizaciona celina u lokalnoj samoupravi. Zaposleni u njoj obavaljaju poslove koje im je poverilo Ministarstvo zaštite životne sredine Republike Srbije, a koji u pravnim i zakonskim okvirima regulišu oblast zaštite i unapeđenja životnog okruženja. O gorućim ekološkim problemima u milanovačkom kraju, načinima njihovog prevazilaženja i ostalim aktuelnim temama u ovoj oblasti, razgovarali smo sa Nevenom Obradović, šefom Kancelarije za zaštitu životne sredine.
Koliko nadležni u lokalnoj samoupravi imaju sluha za oblast zaštite životne sredine?
– Kancelarija za zaštitu životne sredine jeste izdvojena kao posebna organizaciona celina pri Optinskoj upravi, što govori o tome da donosioci odluka i predstavnici lokalne vlasti u Opštini Gornji Milanovac imaju veoma odgovoran i profesionalan odnos prema ovoj značajnoj oblasti. Pozitivni pomaci koji su ostvareni u prethodnom periodu najbolje potvrđuju da opštinsko rukovodstvo ima snažnu volju da se bavi unapređenjem zaštite životne sredine, kako kroz jačanje kapaciteta same Kancelarije, tako i kroz značajna ulaganja u oblasti ekologije.
Koji su gorući ekološki problemi na području gornjomilanovačkog kraja?
– Opština Gornji Milanovac je teritorijalno prostrana, pored gradskog dela postoje 62 seoska naselja. Dobrom primenom Lokalnog plana upravljanja otpadom, naša lokalna samouprava je uspela da organizuje odvoženje otpada sa čitave teritorije na sanitarnu deponiju ‘’Vujan’’, kojom, u skladu sa dozvolom za obavljanje ove delatnosti i Odlukom o komunalnim delatnostima, gazduje JKP „Gornji Milanovac“. Pravilno upravljanje otpadom za nas predstavlja primarni problem koji rešavamo uspešno zahvaljujući primeni planskih dokumenata i izdvajanjem značajnih sredstava iz opštinskog buxeta, ali i buxetskog Fonda za zaštitu životne sredine, namenjenog isključivo za finansiranje delatnosti iz oblasti zaštite, unapređenja i očuvanja životne sredine. Takođe, izgradnja vodovodne i komunalne infrastrukture na seoskom području predstavlja primarnu aktivnost u ovom, ali i u narednom periodu, što će neosporno uticati na kvalitet životne sredine u našoj opštini.
Koliko novca godišnje izdvaja Opština Gornji Milanovac za oblast zaštite životne sredine?
– Buxetski fond za zaštitu životne sredine Opštine Gornji Milanovac iznosi 15 miliona dinara, a izdvajaju se i dodatna sredstva za realizaciju velikih investicija, kao što su izgradnja vodovodne i kanalizacione infrastrukture za Pranjanski i Rudnički kraj, Takovo, Mlakovac, Brđane, Vraćevšnicu, zatim proširenje tela deponije ‘’Vujan’’, rekonstrukcija i održavanje gradskog prečišćivača u “Mlakovcu”, uređenje korita reke Despotovice i bujičnih potoka, održavanje zelenila na javnim površinama u gradskom i seoskom području, čišćenje i pranje ulica, program monitoringa kvaliteta pijaćih voda manjih izvorišta vodosnabdevanja na seoskom području i brojna druga ulaganja u različitim oblastima, koja definitivno utiču na unapređenje zaštite životne sredine i kvalitet života naših građana.
Gornji Milanovac se svrstava među čistije gradove Srbije, osim redovnih akcija čišćenja grada, vrlo često se organizuju i vanredne. Koliko su građani spremni da podrže takve aktivnosti i da li su u dovoljnoj meri svesni značaja unapređenja oblasti zaštite životne sredine?
– U saradnji sa javnim preduzećima i ustanovama, privredom i nevladinim sektorom, Kancelarija za zaštitu životne sredine organizuje redovne akcije čišćenja pod nazivom “Očistimo grad i Opštinu Gornji Milanovac“. Preko lokalnih medija pozivamo i sve građane da se pridruže ovakvim akcijama. Naš cilj nije da tog dana čistimo, jer to je delatnost poverena JKP “Gornji Milanovac, već su ovakve akcije isključivo edukativnog karaktera, kako bi se građanima skrenula pažnja na neophodnost učešća svakog pojedinca u procesu pravilnog odlaganja otpada. Edukacija je proces koji traje i predstavlja deo stalnih aktivnosti naše kancelarije, a da li će građani i u kojoj meri usvojiti prezentovane modele ponašanja ostaje na svakom pojedincu, kao deo njegove lične odgovornosti za očuvanje životne sredine i unapređenje kvaliteta života.
Gornji Milanovac ima sopstvenu sanitarnu deponiju za odlaganje otpada. Koliki je vek njenog trajanja?
– U oviru svojih pravnih nadležnosti, Kancelarija za zaštitu živtne sredine je izdala integralnu dozvolu za sakupljanje, transport, skladištenje, tretman i odlaganje neopasnog i inertnog otpada na sanitarnu deponiju “Vujan” JKP “Gornji Milanovac”, u kojoj su precizirani uslovi i mere kojih se preduzeće mora pridržavati pri obavljanju ove delatnosti u skladu sa zakonskom regulativom u ovoj oblasti. Primarnom selekcijom otpada su obuhvaćeni pet ambalaža i papir, koji se predaju akreditovanim operaterima na dalji tretman. Tu su I operateri za posebne tokove otpada – gume, električni i elektronski otpad… Što više komponenti izdvajamo i predajemo na reciklažu – manje smeća ćemo odlagati na deponiju, čime ćemo produžiti njen vek, a to nam je cilj. Planirano je da se u narednoj godini izdvoje sredstva u opštinskom buxetu za postavljanje folije i proširivanje tela deponije “Vujan“, a realizacijom četvrte faze radova biće stvorena mogućnost korišćenja naše sanitarne deponije u narednih 20 godina.
Koliko je kod vas razvijena primarna selekcija otpada i kakvi su planovi za dalje?
– Primarna selekcija otpada je poverena JKP “Gornji Milanovac“, a trenutno se izdvajaju PET ambalaža i papir.
Kada je reč o zagađenju reka, na osnovu ankete, koju smo uradili sa građanima milanovačkog kraja, stiče se utisak da je Despotovica najugroženija. Kakvu saradnju imate sa nadležnim inspekcijskim službama i da li su u dosadašnjim slučajevima zagađenja te reke identifikovani zagađivači?
– Kontrola kvaliteta vode reke Despotovica je u nadležnosti republičkog vodnog inspektora. Lokalni inspektori prijavljuju svako identifikovano zagađenje ove reke nadležnoj republičkoj inspekciji. U okviru svojih nadležnosti, Kancelarija za zaštitu životne sredine, izdaje dozvole za upravljanje otpadom, saglasnosti i rešenja u postupku procene uticaja projekta/objekta privrednih subjekata na životnu sredinu, dozvole za upravljanje hemikalijama, vodi lokalni registar zagađivača i to su sve mehanizmi, propisani zakonskom regulativom u ovoj izuzetno važnoj oblasti, kako bi se predviđene mere zaštite životne sredine primenile u praksi i implementirale u rad privrednika. Primenu mera, kao što sam navela, kontrolišu nadležni inspekcijski organi, sa kojima ostvarujemo dobru saradnju.
Da li privredni sektor prati tražene standarde u oblasti zaštite životne sredine?
– Prečišćači otpadnih voda su skupa, ali neophodna investicija privrednika u zaštitu životne sredine i pohvalno je što velike kompanije, kao što je „Metalac“, ulažu sredstva u njihovu izgradnju. U toku je izgradnja prečišćača u fabrici za proizvodnju alkoholnih pića kompanije „Takovo“.
Prednost Opštine Gornji Milanovac je i u posedovanju gradskog prečišćača otpadnih voda u “Mlakovcu“, čime se štiti kvalitet recipijenta reke Despotovice.
U kojim segmentima zaštite životne sredine ste ostvarili najveće pomake?
– Pomaci su evidentni u svim oblastima, ali mogu da izdvojim Katastar divljih deponija, koji vodimo i dostavljamo Agenciji za zaštitu životne sredine, kao vidljiv dokaz uspešnog upravljanja otpadom, gde je od početno evidentiranih oko 200 nelegalnih odlagališta otpada, takozvanih “divljih deponija“, njihov broj smanjen na 22. Svake godine se u Fondu za zaštitu životne sredine opredeljuju sredstva za sanaciju i čišćenje zagađenih lokacija angažovanjem JKP “Gornji Milanovac“, a zatim postavljaju informativne table o pravilnom odlaganju otpada. Posude koje su postavljene u centrima svih sela naše opštine i organizovano odvoženje smeća, finansirano iz Fonda za zaštitu životne sredine, daju očigledne pozitivne rezultate. Kada rešite pitanje otpada u životnoj sredini, onda možete govoriti o eko-turizmu, uređenju rečnih korita i zaštiti biodiverziteta.
Veliki pomak predstavlja i izgradnja prečišćača otpadnih voda fabrike za proizvodnju alkoholnih pića kompanije “Takovo“, za koji je Kancelarija za zaštitu životne sredine, u skladu sa Zakonom o proceni uticaja na životnu sredinu, propisala mere zaštite životne sredine.
V. Stepanović
